Willem van Bemmel (1630-1708)
Rocky Italian landscape, ca. 1690-1708
Utrecht, Centraal Museum
Museum information
Tot en met 2 juli 2006 is in projectkamer 1 van het Centraal Museum een selectie te
zien uit de prenten en tekeningen van de Utrechtse ’Italianisanten’ in de
deelcollectie ‘Werken op papier’ van het Centraal Museum. Deze Italianisanten lieten
zich vanaf de 17de eeuw inspireren door de landschappen en beeldende kunst in
Italië.
Italiëreizigers
De kunstenaars die in de Gouden Eeuw naar Italië reisden werden niet alleen
geïnspireerd door de daar aanwezige kunstschatten, maar ook door het typisch
mediterrane landschap. Degenen die na terugkeer de opgedane indrukken verwerkten in
tekeningen, gravures en schilderijen worden Italianisanten genoemd. Kenmerken van
hun werk zijn de zuidelijke atmosfeer, de kleuren en de warme intensiteit van het
licht, met voorstellingen van klassieke ruines en het bergachtige Italiaanse
landschap. Cornelis van Poelenburch behoort tot de eerste groep Utrechtse
Italianisanten die in het begin van de zeventiende eeuw naar Italië reisde. Jan en
zijn broer Andries Both, Willem Bemmel en Jan Weenix gingen rond 1650. Buiten
Utrecht zijn Bartholomeus Breenbergh en Jan Asselijn de voornaamste
vertegenwoordigers van het genre. Alle werken in de tentoonstelling zijn onderdeel
van de collectie van het Centraal Museum.
Invloed op Hollandse schilderkunst
De Italianisanten tekenden hun landschappen naar de natuur. Na terugkeer in het
Noorden waren deze schetsen het uitgangspunt voor hun schilderijen en etsen. De
etsen werden soms in series uitgegeven. De Italiaanse motieven verspreidden zich
verder doordat andere kunstenaars hun composities kopieerden. Hierdoor kan het zijn
dat sommige Italianisanten feitelijk nooit een voet op Italiaanse bodem hebben
gezet, en toch werkten in een typisch ‘italisaniserende’ stijl. De schilderijen van
Jan Weenix en Cornelis van Poelenburch, te zien in de vaste opstelling van het
Centraal Museum, zijn hiervan goede voorbeelden.