While Museum Boijmans Van Beuningen is holding a large survey exhibition on the work of Charley Toorop, Museum Kranenburgh is showing a choice of the artist’s work on paper.
From the museum website, 21 November 2008
Charley Toorop (1891-1955) schilderde niet alleen, ze tekende ook en maakte af en toe grafiek. Museum Kranenburgh (Bergen nh) toont van 11 november 2008 t/m 5 april 2009 een selectie van haar werken op papier. Toorop was in de eerste plaats schilder. De werken op papier bieden evenwel een verrassende andere kijk op Toorops kunstenaarschap. In museum Kranenburgh is eenderde van dit segment van haar oeuvre te zien.
Grafische technieken: een experiment
De grafische technieken beoefende ze bij vlagen rond het midden van de jaren
twintig. Haar vader had haar gestimuleerd om het etsen eens te proberen en haar het werken met de droge naald aangeraden: dat was niet gecompliceerd en gaf een direct resultaat. Eind jaren twintig vroeg kunsthandelaar G.J. Nieuwenhuizen Segaar haar om litho’s te maken. Beide technieken waren voor Charley experimenten en hoewel ze over de resultaten tevreden was, bleef haar beoefening ervan beperkt tot incidenten.
Portretopdrachten voor Beemster boeren
Anders lag het met de tekenkunst. Toorop gebruikte zwart krijt of houtskool, middelen die, in tegenstelling tot de grafische technieken, gemakkelijk correcties toelieten. Haar tekeningen van de jaren tien en twintig zijn zwaar getoonzet en hebben een bijzondere, eigen sfeer. Ze poetste veel, niet alleen om fouten weg te werken maar vooral vanwege het effect. Toorop tekende vooral aan het begin van haar kunstenaarscarrière en tijdens de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog, toen zij op last van de Duitse bezetter haar huis in Bergen had moeten verlaten. Zij werd toen geplaagd door geldzorgen en probeerde overal portretopdrachten los te peuteren. Bij boeren in de Beemster vond ze gehoor.
Henriëtte en Adriaan Roland Holst
De tekeningen die Charley Toorop in de oorlogsjaren maakte getuigen van een grote technische beheersing. Het portret van de hoogbejaarde Henriëtte Holst-Van der Schalk (1943) is prachtig geserreerd. Charley bewonderde haar om haar onverzettelijke mentaliteit. Het portret van de dichter Adriaan Roland Holst is daarentegen veel minder geslaagd. Weliswaar was hij een oude vriend van de kunstenares, maar toen ze deze portretopdracht kreeg had ze nog maar weinig met hem op. Ze had hem in de oorlog ‘slap’ gevonden en vond dat hij geen ruggengraat had. Werd haar portret van hem daarom zo miezerig?
Hoe dan ook: Charley Toorop toonde altijd haar eigen visie. En daarin haar karakter.
Vooral geen principes!
Deels in dezelfde periode (27 september 2008 – 18 januari 2009) toont museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, een grote overzichtstentoonstelling met honderdtien schilderijen onder de titel Vooral geen principes! Charley Toorop.