CODART, Dutch and Flemish art in museums worldwide

Mechels houtsnijwerk in de eeuw van Keizer Karel

Woodcarving in Mechelen in the age of Charles V Exhibition: 4 February - 7 May 2000

Part of a Flemish Charles V manifestation, Keizer Karel 1500-2000. In a three-part exhibition, highpoints of artistry in wood in Mechelen are presented: sculpture in the period of Charles V, furniture manufacture in the 19th century, and design after the Second World War.

From the website of Heemkring Opwijk-Mazenzele, 22 February 2009

Margareta van Oostenrijk koos als landsvrouwe van de Zeventien Provinciën voor Mechelen als residentiestad. De latere keizer Karel werd van 1500 tot 1515 door zijn tante Margareta van Oostenrijk opgevoed aan haar hof te Mechelen.

Haar gefortuneerde hof stimuleerde de ontwikkeling van diverse kunstnijverheden in de Dijlestad. Eén van de meest bloeiende takken van deze luxe-industrie was het houtsnijwerk. In drie opeenvolgende exposities wordt geschetst hoe de traditionele vakkennis van de beeldsnijder en schrijnwerker geleidelijk overging in de moderne vormgeving van de hedendaagse ontwerper.

Het tentoonstellingsproject Het Mechels Meubel 1500-2000: Van houtsnijwerk tot design dekt een gevarieerde lading. Ze richt de schijnwerper op drie verwante kunstnijverheden die markante periodes uit de Mechelse geschiedenis kenmerken: houtsnijwerk uit de 16e eeuw, de eeuw waarin de latere Keizer Karel zijn opvoeding genoot aan het hof van zijn tante Margareta van Oostenrijk; meubelkunst uit de periode 1820-1960, waarin Mechelen uitgroeide tot een centrum voor stijlmeubelkunst met een internationale faam, en tenslotte design uit de naoorlogse periode waarin de perspectieven woden verruimd en Mechelse ontwerpers hun plaats vinden in het ruime Belgische kader dat, hoewel het zich eerder terzijde van de internationale forums ontwikkelde, nu de waardering begint te verkrijgen die het verdient.

In de deelexpositie Mechels houtsnijwerk in de eeuw van Keizer Karel gaat alle aandacht naar de beeldhouwkunst. Archivalisch onderzoek, dat echter nog zeer partieel blijft, blijkt uit te wijzen dat in Mechelen vanaf de late middeleeuwen alleen sobere, niet-gesculpteerde meubelen voor lokale behoeften werden geproduceerd. De vele namen van schrijnwerkers die opduiken, kunnen nog niet aan welbepaalde meubelen of vaste houtbekleding uit die tijd gekoppeld worden. Wat wèl overtuigend wordt aangetoond in recent wetenschappelijke bevindingen is dat in de eeuw van de opkomst van de renaissancevormen, Mechelen zich als een belangrijk centrum van beeldsnijkunst profileerde. In 1562 telde het Mechelse schilders- en beeldsnijdersambacht niet minder dan 150 ateliers.

De tentoonstelling beschrijft de ontwikkeling van de 16e eeuwse houtstructuur in Mechelen. Naast de laatgotische heiligenbeeldjes creëerden de houtsnijders ook figuren in de nieuwe renassancestijl. Die vormentaal oefende eveneens een opvallende invloed uit op de ornamentiek van het eigentijds meubilair.

Publication

Mechels houtsnijwerk in de eeuw van keizer Karel
Christina Ceulemans and others
Catalogue of a three-part exhibition held in 2000 in Mechelen
191 pp., 28 cm.
Antwerpen (Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen) and Mechelen (Stedelijke Musea Mechelen) 2000
ISBN 90-76099-33-2

Related events

Exhib. Los honores: tapestries from the collection of Charles V. Mechelen (Cultureel Centrum Antoon Spinoy)

Exhib. Carolus: Karel V (1500-1558), Ghent (Kunsthal De Sint-Pietersabdij)