Two tureens with grapevine motif
Arnhem faience factory, between 1759 and ca. 1770
Arnhem, Historisch Museum Arnhem
Museum information
Eighteenth-century masterpieces from the Arnhem faience factory are at the heart of the feature exhibition ‘Arnhem faience (1759- ca. 1770), “A European Adventure”’ which forms part of the ‘Arnhem faience’ show at the MMKA and HMA. The pieces were manufactured at the Arnhem faience factory founded by Samuel Jacob Hanau and Johan van Kerckhoff in the third quarter of the eighteenth century. The factory primarily produced (pieces for) tableware, which distinguished it from other Dutch faience factories of the same period. In addition to traditional blue-and-white pottery, the factory made luxury products in the international rococo style which could hold their own with the era’s best faience pieces.
In de overzichtstentoonstelling ‘Arnhemse faience (1759 – ca. 1770) Een Europees avontuur’ wordt een vrijwel onbekende periode uit de Nederlandse keramiekgeschiedenis belicht: de door Samuel Jacob Hanau en Johan van Kerckhoff opgerichte ‘Arnhemse Fabrique’ die van 1759 tot circa 1770 aan de haven bij de Rijn stond. De oude faience vormt tevens een inspiratiebron voor hedendaagse kunstenaars en vormgevers.
Wereldwijd zijn er slechts een kleine tweehonderd stukken van de ‘Arnhemse Fabrique’ bekend, waarvan een groot aantal is verzameld in internationale collecties. Het Museum voor Moderne Kunst Arnhem toont maar liefst honderd en twintig exemplaren uit binnen- en buitenland, die zelden of nooit samen getoond zijn. Behalve de geschiedenis van de fabriek en een overzicht van de modellen en decors zal de invloed van Delft en buitenlandse productiecentra op Arnhem in beeld worden gebracht. Tevens komen onderwerpen als materialen en technieken, archeologische vondsten, kleuren en merken aan bod.
Hanau en Van Kerckhoff produceerden voornamelijk complete serviezen, wat in die tijd nauwelijks door andere Nederlandse faiencefabrieken werd gedaan. Naast traditioneel blauwwit gebruiksgoed maakte de fabriek luxueuze producten, zoals imposante wandfonteinen en galante kraantjeskannen. Kenmerkend voor het serviesgoed was de internationale rococostijl met verfijnde bloemdecoraties en exotisch geschilderde ‘Chinese’ figuren. Deze stijl kwam tot stand door de pottenbakkers, schilders en modelleurs uit onder meer Delft, Frankfurt, Höchst, Neurenberg en Lunéville die in dienst waren. De door hen meegebrachte modellen, decors en geheime kennis van kleuren en kleibereiding zorgden voor een productie waarin naast invloeden van rococo ook invloeden van toonaangevende buitenlandse keramiekcentra te zien zijn. Juist deze stijlkenmerken maakte de ‘Arnhemse Fabrique’ uniek ten opzichte van andere Nederlandse producenten. Bij de tentoonstelling zal een uitgebreid naslagwerk worden gepubliceerd.
Process continued
Dat Arnhem nog steeds van vitaal belang is als keramiekcentrum tonen (oud)studenten van de afdeling Product Design ArtEZ. Onder leiding van Sander Luske presenteren zij in de tentoonstelling Process continued nieuwe keramische werken geïnspireerd op de faienceproducten van de ‘Arnhemse Fabrique’. De keramiekateliers van ArtEZ liggen slechts op een steenworp afstand van de Oude Kraan, de plek waar de achttiende eeuwse fabriek ooit stond.
Ballroom
Aansluitend wordt de Koepelzaal van het museum door de Arnhemse vormgeefster Janske Hombergen (1973) tijdelijk omgetoverd tot een Ballroom die herinnert aan de balzalen en eetkamers uit de rococoperiode. Hiermee wordt de faience in zijn natuurlijke habitat geplaatst, namelijk op tafel! Vormen, patronen en karakteristieke kleuren van het oude Arnhemse aardewerk komen terug, uitgevoerd in hedendaagse materialen.
Arnhemsche Fayencefabriek
In het Historisch Museum Arnhem is tenslotte een presentatie te zien van de ‘Arnhemsche Fayencefabriek’ van de gebroeders Jacob en Klaas Vet uit de collectie van de Gemeentemusea Arnhem. Deze fabriek produceerde van 1907 tot 1937 art nouveau en art deco keramiek.
De vier tentoonstellingen zijn te bezichtigen van 17 februari tot en met 25 mei in het
Museum voor Moderne Kunst Arnhem
Utrechtseweg 87, Arnhem
T 026 357 53 00
W www.mmkarnhem.nl
Open: di-vr 10-17 uur; za-zo 11-17 uur
Historisch Museum Arnhem
Bovenbeekstraat 21, Arnhem
T 026 377 53 00
W www.hmarnhem.nl
Open: Di–vr 10-17 uur; Za-zo 11-17 uur
Publication
Arnhemse faience (1759-ca. 1770): een Europees avontuur
Hans and Jacobien Ressing and Kristin Duysters
Published in conjunction with an exhibition of the same name held in 2008 in Arnhem (Museum van Moderne Kunst Arnhem)
224 pp., more than 300 color illustrations, hardbound
Zwolle (Waanders) 2008
ISBN 978-90-400-8435-5