From the website of the Rijksmuseum, 31 July 2008
Van 15 juni tot en met 9 september 2007 presenteren studenten Museumstudies aan de Universiteit van Amsterdam in samenwerking met het Allard Pierson Museum en het Rijksprentenkabinet de tentoonstelling ‘Beeld voor beeld, klassieke sculptuur in prent’.
Uniek samenspel
Vanaf de zestiende eeuw trokken veel kunstenaars naar Italië om daar de pas opgegraven beelden uit de antieke oudheid te bestuderen. Prenten van gerenommeerde kunstenaars als Hendrik Goltzius en Marcantonio Raimondi tonen verschillende visies op een aantal van de beroemdste beelden uit de oudheid, zoals de ‘Hercules Farnese’ en de ‘Laocoon’. Op de tentoonstelling ‘Beeld voor beeld’, die plaats vindt in het Allard Pierson Museum, worden deze prenten uit de collectie van het Rijksmuseum getoond. In combinatie met de afgietsels in gips van dezelfde beelden ontstaat een uniek samenspel!
Op reis
Vanaf de zestiende eeuw, beïnvloed door het gedachtegoed van de Renaissance, werd een reis naar Italië door kunstenaars uit Europa als een essentieel onderdeel van hun opleiding gezien. Daar maakten ze kennis met klassieke beelden die op straathoeken, openbare pleinen, maar ook in privécollecties te zien waren. De kunstenaars hadden bewondering voor de perfecte proporties van de antieke beeldhouwwerken. Hun tekeningen werden tijdens deze Grand Tour gebundeld in schetsboeken die bij thuiskomst de basis vormden voor prenten. Deze waren weer makkelijk te verspreiden in druk en zo onder andere voor studie beschikbaar.
Beeldentuin
Opgegraven beelden kwamen voornamelijk terecht in privécollecties. De grootste en belangrijkste hiervan was de pauselijke collectie, tentoongesteld in de Cortile del Belvedère. Ook andere vooraanstaande personen verzamelden klassieke sculptuur en stelden deze op in de daarvoor speciaal ingerichte beeldentuinen. Toonaangevende kunstenaars, zoals Maarten van Heemskerck en Hendrik Goltzius, hadden toegang tot deze collecties om de antieke beelden te bestuderen en te vereeuwigen. Op ‘Beeld voor beeld’ is aan de hand van deze prenten een beeldentuin gecreëerd, zodat de bezoeker zelf een exclusief kijkje kan nemen in een Romeinse Cortile.
Pasquino
Ook in het alledaagse straatbeeld speelden antieke beeldhouwwerken een rol. Op diverse pleinen kwam je beelden tegen. Sommige kwamen zelfs tot leven! Aan de ‘Pasquino’ werden anonieme briefjes met satirische gedichten bevestigd. In deze satires dreven de Romeinen bijvoorbeeld de spot met actuele gebeurtenissen. ‘Beeld voor beeld’ heeft een eigentijdse Pasquino. De bezoeker van de tentoonstelling wordt van harte uitgenodigd om deze traditie voort te zetten en het beeld te laten spreken.
Hercules Farnese
Een vaak bestudeerd beeld in Italië was de ‘Hercules Farnese’. De spierbundels van dit enorme beeld inspireerden veel kunstenaars, onder wie Hendrik Goltzius en Jan de Bisschop. Men verzamelde zich rondom de sokkel om hem na te tekenen en urenlang te bediscussiëren. Speciaal om de bezoeker de ‘impact’ van de ‘Hercules Farnese’ te laten ervaren is in de tentoonstelling een complete zaal aan dit beeld gewijd. Welke kunstenaar heeft hem het beste weergegeven?
Catalogus
Beeld voor beeld: klassieke sculptuur in prent
Niels van Maanen and Wendy Sijnesael, with contributions by Ger Luijten, Eric Moormann, Bram Kempers and Robert Lunsingh Scheurleer
Catalogue of an exhibition held in 2007 in Amsterdam (Allard Pierson Museum)
164 pp., 23 cm., spiral binding
Amsterdam (Allard Pierson Museum) 2007