CODART, Dutch and Flemish art in museums worldwide

De blijvende verlokking: Nederlandse kunstenaars in Italië 1800-1940

Lasting attraction: Dutch artists in Italy, 1800-1940 Exhibition: 31 May - 31 August 2003

Museum information

From the early 19th century onwards, following the French example, Dutch artists came to regard a journey to Italy as an ideal way of rounding off the education of history painters and, to a lesser extent, landscape painters. Such a journey was supposed to help the young artist to make the crucial step from being a pupil to being an independent artist. The most important destination was Rome, at that time an international art centre. Naples and Pompeii were usually the most distant points of the journey. Under the influence of writers such as Goethe, Byron and Madame de Staël an idealised picture of Italy had come into being; in fact it had become a myth. Romantic ideals relating to society, morality and religion were projected on to Italian peasant life. Popular motifs were shepherds, monks and fishermen. Some of the Dutch artists who painted in this genre were Cornelis Kruseman, Johan Philip Koelman and Karel Frans Philippeau.

In A lasting attraction the emphasis is on the substantive aspect of the art works: what picture did the artists give of Italy? An interesting feature of the exhibition is that it includes works of both 19th and 20th-century artists.

From the museum website

Reeds in de zeventiende eeuw trokken Nederlandse schilders naar het zuiden. Ook in de negentiende en twintigste eeuw bleef Italië een belangrijke bron van inspiratie. De getoonde schilderijen uit deze periode zijn van grote invloed geweest op de beeldvorming van Italië in ons land. Deze Italië-gangers hebben nog niet die aandacht gekregen die hun voorgangers uit de zeventiende eeuw ten deel is gevallen, maar de Kunsthal brengt daarin verandering met De blijvende verlokking. De selectie bedraagt in totaal ongeveer 80 schilderijen en 50 werken op papier uit binnen- en buitenland. Veel hiervan is nog nooit eerder in het openbaar getoond.

Reizen naar Rome

De reis werd als de ideale mogelijkheid gezien om de opleiding van de historie? en in mindere mate ook de landschapsschilder te vervolmaken. Het hoofddoel was het toenmalig internationale kunstcentrum Rome. Onder invloed van met name buitenlandse schrijvers als Goethe, Byron en Madame de Staël had zich een geïdealiseerd beeld van Italië gevormd. Nederlandse romantische kunstenaars als Cornelis Kruseman en Pierre Louis Dubourcg schilderden de mythe van een idyllisch land; van betoverende landschappen en bijzondere bewoners, waaronder monniken, herders en rovers. Deze mysterieuze wereld werd ook door Lawrence Alma-Tadema verbeeld.

Toerisme en oorlogsdreiging

De Biënnale van Venetië de internationale moderne kunsttentoonstelling die in 1895 van start ging, fungeerde voor de schilders van Tachtig als een belangrijke trekpleister. Jacobus van Looy, Isaac Israels en Willem Witsen tonen een realistischer beeld van Italië waarin de toestroom van toeristen een rol speelt. Ook Kees van Dongen, Martin Monnickendam en Leo Gestel tonen dit in hun werk. Behalve de kleurrijke wereld van het vermaak, trokken veel kunstenaars, als M.C. Escher, Wim Schumacher en Hendrik Jan Wolter naar het zuiden om de pittoreske stadjes te schilderen. De opkomst van het fascisme werpt echter een dreigende schaduw die weerspiegeld wordt in het werk van Jan Toorop, Pyke Koch en Carel Willink. De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog maakten voorgoed een einde aan de warme uitstraling die Italië had op Nederlandse kunstenaars.

Catalogue

Dick Adelaar, Michiel Roding and Benno Tempel, De blijvende verlokking: kunstenaars uit de Lage Landen in Italië 1806-1940, Schiedam (Scriptum Art) and Rotterdam (Kunsthal Rotterdam) 2003.

ISBN 90-5594-260-X (hardbound).

Publication

De blijvende verlokking: kunstenaars uit de Lage Landen in Italië 1806-1940
Dick Adelaar, with contributions by Michiel Roding and Benno Tempel
Catalogue of an exhibition held in 2003 in Rotterdam (Kunsthal)
192 pp., 32 cm.
Schiedam (Scriptum Art) 2003
ISBN 90-5594-260-X (hardbound)