Curator
Wiepke Loos, former curator of 19th-century art in the Rijksmuseum.
More than 100 aquarels from the largest donation ever received by a Dutch museum.
Museum information
Tot de grootste weldoeners uit de geschiedenis van het Rijksmuseum behoort zeker het echtpaar Drucker-Fraser. Deze gepassioneerde verzamelaars schonken, verspreid over veertig jaar, hun collectie negentiende-eeuwse schilderijen en aquarellen, voor het grootste deel werken van meesters uit de Haagse School, aan het museum. De verzameling, die in Nederland geen weerga kende, was zo omvangrijk dat aan de zuidzijde van het museum een nieuwe vleugel moest worden gebouwd om haar onder te brengen.
Een bij het publiek zeer geliefd onderdeel van de collectie werd gevormd door de schitterende aquarellen van kunstenaars zoals Johannes Bosboom, Jacob en Willem Maris, Anton Mauve en J.H. Weissenbruch. Tot in de jaren zeventig van de twintigste eeuw was een keuze uit deze werken permanent tentoongesteld in de zogenaamde Drucker-uitbouw (de huidige Philipsvleugel). Sedertdien worden de kwetsbare aquarellen, om ze voor verval te behoeden, bewaard in het Rijksprentenkabinet. Deze zomer worden ze voor het eerst sinds lange tijd weer in al hun glorie tentoongesteld.
Hoewel de Druckers breed verzamelden, hadden enkele kunstenaars hun bijzondere voorkeur. Van Jozef Israëls, Johannes Bosboom, Anton Mauve en Jacob Maris vergaarden ze grote groepen aquarellen. Met Jozef Israëls, de destijds aanbeden Nestor van de Haagse School, onderhielden de Druckers een bijzonder warme vriendschappelijke relatie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het verzamelaarsechtpaar van deze kunstenaar een representatieve groep werken in waterverf bezat, die nagenoeg zijn gehele artistieke loopbaan omspant: van nog sterk romantisch aandoende, precies gepenseelde tafereeltjes uit zijn vroege tijd tot breed neergeplensde grote aquarellen waarin de vormen vervagen uit zijn laatste jaren. Overigens bezaten de Druckers ook van Jozefs zoon Isaac Israels, die zich bediende van een veel lichtvoetiger, kleuriger schilderwijze dan zijn vader, een aantal representatieve aquarellen.
Van Johannes Bosboom zijn er natuurlijk sfeervolle kerkinterieurs – zijn specialisme – maar ook een onverwacht stralend gezicht op het strand bij Scheveningen. Anton Mauve, misschien wel de grootste aquarellist onder de schilders van de Haagse School, is vertegenwoordigd met een zeldzaam fraaie groep werken, waaronder ragfijne winterlandschappen, een zonnig bosgezicht, maar ook een groot Laren boereninterieur. Ook van Jacob Maris wist het echtpaar Drucker-Fraser een groep van rond de twintig aquarellen bijeen te brengen. Naast de van deze kunstenaar zo bekende visionaire landschappen en stadsgezichten bevat dit ensemble ook verrassende kinderportretten.
Het lijkt alsof veel van de kunstenaars uit de Haagse School hun beste werk in de aquareltechniek hebben gemaakt. Naast hun schilderijen, die vaak wat zwaarmoedig en grauw van toon zijn, ogen de aquarellen spontaan en bijna lichtvoetig. De tentoonstelling van de mooiste aquarellen uit de verzameling Drucker-Fraser is een feest der herkenning zijn; voor anderen misschien juist een ontdekkingsreis naar een wat minder bekend hoofdstuk in de geschiedenis van de Nederlandse kunst uit de tweede helft van de negentiende eeuw.
Bij de tentoonstelling verschijnt een uitvoerige catalogus, geschreven door Wiepke Loos, die jarenlang als conservator negentiende-eeuwse schilderkunst was verbonden aan het Rijksmuseum. In dit boek worden ruim 100 werken full-page in kleur afgebeeld en uitgebreid beschreven; de overige aquarellen en tekeningen uit de verzameling Drucker-Fraser worden kleiner gereproduceerd en summier behandeld.
Catalogue
Wiepke Loos, Aquarellen van de Haagse School: de collectie Drucker-Fraser, Amsterdam (Rijksmuseum) and Zwolle (Waanders) 2002. ISBN 90-400-8706-7 (hardbound), 90-400-8705-9 (paperbound). 271 pages, 30 cm.