Art historian, writer, curator and former museum director Rudi Fuchs selects portraits from the collection of Museum De Lakenhal in Leiden based on memories of his student days in Leiden.
Museum De Lakenhal was het derde museum waarmee gevierd kunsthistoricus, tentoonstellingsmaker en schrijver Rudi Fuchs kennismaakte, na het Van Abbe Museum in zijn vroegere woonplaats Eindhoven en het museum van Den Briel, dat hij bezocht tijdens zijn jeugdvakanties in de badplaats Rockanje. Het was zijn studie Kunstgeschiedenis die hem naar Leiden bracht. Nu maakt hij voor Museum De Lakenhal een tentoonstelling op basis van zijn herinneringen aan de stad. āEen deftige parade. De selectie van Rudi Fuchsā opent op 11 oktober 2014 en is te zien tot medio 2015.
Kunstgeschiedenis in zwart-wit
Rudi Fuchs trof in Leiden een āernstige, geleerde wereldā waarvoor hij veel ontzag had. Het bestuderen van originelen in het museum vormde een belangrijk deel van de opleiding Kunstgeschiedenis; er werd nog niet met kleurendiaās gewerkt. De eerstejaars studenten namen deel aan een collegereeks waarin week na week alleen maar portretten werden besproken. Door het portret van dichtbij te analyseren en daarin zo gedetailleerd mogelijk de keuzes terug te vinden die de kunstenaar maakte ten aanzien van kleur, compositie en materiaal, leerde professor Van de Waal zijn studenten kunstwerken te begrijpen. Dat aandachtig kijken naar portretten heeft de jonge Rudi Fuchs gevormd. Het bood hem ook een mogelijkheid om via de portretten die nieuwe, vreemde wereld van professoren, bestuurders en notabelen te bestuderen. Die wereld, dat is voor hem nog altijd ātypisch Leidsā.
Een faƧade van priemende blikken
Nu loopt hij terug in zijn voetsporen, met een tentoonstelling op basis van persoonlijke herinneringen aan Leiden. Het is een bescheiden stoet portretten uit de collectie van Museum De Lakenhal, grofweg uit de periode 1700-1900. Er is geen ontkomen aan de faƧade van priemende blikken, zo dicht hangen de portretten bijeen. Calvinistische dames en heren in zwarte gesteven pakken, helwitte kragen en met een streng gelaat. De vanzelfsprekendheid waarmee zij zich op een bepaalde manier hebben laten portretteren geeft te denken, aldus Fuchs. Terugkijkend op de geschiedenis zijn het de overeenkomsten die opvallen, de stilzwijgende afspraken over hoe men herinnerd wilde worden.
Variƫren met dezelfde ingrediƫnten
Portretten van de burgerij, zoals te zien op de tentoonstelling āEen deftige paradeā, boden de kunstenaar weinig vrijheid. Landschappen en stillevens, daarin heeft de schilder iets te kiezen: de locatie, de lichtval en compositie bijvoorbeeld. Bij een portret moet hij steeds variĆ«ren met dezelfde ingrediĆ«nten: een hoofd en twee handen. Het moet bovendien ālijkenā. Aan de kunstenaar de taak om details in het gezicht van het model op te sporen om het portret leven in te blazen. Het portret vormt als genre misschien dan ook wel de grootste uitdaging voor de kunstenaar.
Rudi Fuchs
Rudi Fuchs was directeur van het Van Abbe Museum en bestuurde van 1987 tot 1993 het Gemeentemuseum in Den Haag. Internationaal bekend werd hij als curator van de Documenta 7 in 1982, de vijfjaarlijkse āwereldtentoonstellingā voor de hedendaagse kunst in Kassel. Van 1993 tot 2003 was hij directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam. Rudi Fuchs schrijft voor onder meer De Groene Amsterdammer en is nog altijd actief als curator van uiteenlopende internationale tentoonstellingen.