CODART, Dutch and Flemish art in museums worldwide

Een kijk op Suriname: tekeningen en kijkkasten van Gerrit Schouten (1779-1839)

A view on Surinam: drawings and dioramas by Gerrit Schouten (1779-1839) Exhibition: 16 December 2000 - 18 March 2001

From the museum website

In collaboration with the Surinam Museum in Parimaribo, the Teyler Museum hosts an exhibition featuring the local Creole artist Gerrit Schouten (1779-1839). Schouten is primarily known in the Netherlands for his interesting dioramas, vibrant three-dimensional structures of painted papier-mâché showing a range of topics such as slave dances, Indian villages and plantations. Fourteen of these dioramas are on display, as well as almost ninety colourful botanical and zoological drawings by Schouten. Several drawings and etchings of other 19th-century artists complement the work of this interesting artist. The exhibition presents the visitor with the opportunity to glance into the lively society of this former Dutch colony. Moreover, it beautifully illustrates the cultural and natural richness of Surinam.

From the website of Nieuwsbank.nl, a press release of 16 December 2000, taken from Internet on 3 March 2009

Op 25 november 2000 is het precies 25 jaar geleden dat Suriname tot een onafhankelijke republiek werd uitgeroepen. Ter gelegenheid hiervan organiseert Teylers Museum, in samenwerking met het Surinaams Museum te Paramaribo, een tentoonstelling over de Surinaamse kunstenaar Gerrit Schouten (1779-1839). Hij is in Nederland vooral bekend geworden als maker van diorama’s die het Suriname van zijn tijd laten zien. Een groot aantal van zijn ‘kijkkasten’, met voorstellingen van Indianenkampen, slavendansen, stads- en plantagegezichten, is deze winter in Teyler te bewonderen. Daarnaast zijn er kleurrijke botanische en zoölogische tekeningen van Schoutens hand tentoongesteld. Een deel van deze tekeningen is afkomstig uit Paramaribo en wordt nu voor het eerst in Nederland getoond. Tezamen met het werk van andere 19de-eeuwse kunstenaars, zoals Bray, Borret, Benoit en Winkels, brengt de tentoonstelling niet slechts aspecten van de natuur en cultuur van Suriname in beeld, maar geeft ze tevens inzicht in de Surinaamse koloniale samenleving.

Gerrit Schouten werd geboren in 1779 en heeft zijn hele leven in Paramaribo gewoond. Hij was een zoon van de Nederlander Hendrik Schouten en de vrije kleurlinge Suzanna Hanssen. Zijn vader, afkomstig uit Amsterdam, had een justitiële functie maar werd vooral bekend als dichter, uitgever en acteur. In de raciale samenleving ondervond de jonge Schouten veel weerstand. Zijn vakmanschap bewees echter dat een kleurling wel degelijk talenten kon hebben, tegen alle gangbare vooroordelen in. Schouten was dan ook de eerste creoolse beeldend kunstenaar die erkenning kreeg in het 19de-eeuwse Suriname. Schouten werkte, net als Maria Sybilla Merian ruim een eeuw voor hem, voor wetenschappers en onderzoekers van zijn tijd. Het resultaat zijn prachtige botanische studies die de plant in ontwikkeling van bloemknop tot vrucht laten zien en zeer natuurgetrouwe dierstudies. Zijn driedimensionale kijkkasten, de zogenoemde diorama’s, werden tijdens Schoutens leven al hogelijk gewaardeerd. In 1828 ontving Schouten van koning Willem I een gouden medaille voor zijn gehele artistieke oeuvre.

In de maanden januari, februari en maart 2001 zullen bekende Nederlanders van Surinaamse afkomst, zoals televisiepresentator Humberto Tan en auteur Ellen Ombre, rondleidingen op zondagmiddag over de tentoonstelling verzorgen. Voor meer informatie verwijzen wij naar onze website www.teylersmuseum.nl.

Over het werk van Gerrit Schouten verscheen in 1999 de publicatie: Clazien Medendorp, Gerrit Schouten (1779-1839), Botanische tekeningen en diorama’s uit Suriname, Amsterdam, KIT.

Publication

“Een kijk op Suriname: tekeningen en kijkkasten van Gerrit Schouten (1779-1839)”
Marijke Besselink
Article on an exhibition held in 2000-01 in Haarlem (Teylers Museum), in
Teylers Museum magazijn 19/4 (2000), pp. 2-7