Information from the museum’s press release (in Dutch), 15 December 2014
Vanaf 16 december 2014 toont Museum Jan Cunen in Oss een uitgebreid overzicht van één van de meest gewaardeerde schildergeslachten uit de romantiek: de neven en achterneven uit de wijdvertakte familie Kruseman. Voor het eerst in de geschiedenis zijn circa 60 werken van hoge kwaliteit van vijf leden van deze familie samengebracht in één tentoonstelling. Samen geven zij een fraaie dwarsdoorsnede van de kunst van een zeer invloedrijk tijdperk.
De tentoonstelling Kruseman. Kunstbroeders uit de romantiek leidt de bezoeker langs een keur aan indrukwekkende romantische portretten en andere werken. Een hoogtepunt vormt een staatsieportret van koning Willem II, samen met een portret van zijn echtgenote Anna Paulowna. Daarnaast zijn er idyllische landschappen, Italiaanse volkstaferelen, historische scènes, kleurrijke zeegezichten en etsen van Nederlandse en Amerikaanse landschappen. De talloze bruiklenen uit binnen- en buitenland geven samen een verrassend en kenmerkend beeld van de romantiek én van de veelzijdigheid van de leden van de familie Kruseman.
Kunstenaarsgeslachten
Kunstenaarsgeslachten komen binnen de Nederlandse kunstgeschiedenis veelvuldig voor, waarbij het vak veelal van vader op zoon werd en wordt doorgegeven. Het schildergeslacht Kruseman vormt hierop een uitzondering: Cornelis, Jan Adam, Fredrik Marinus en Hendrik Dirk zijn (achter-)neven van elkaar; alleen Jan Theodoor is de zoon van Jan Adam.
In de negentiende eeuw waren deze schilderende familieleden allen bekende en gewaardeerde kunstenaars. Ieder van hen zocht en vond zijn eigen artistieke weg. Zo liet Cornelis zich inspireren door roemrijke Italiaanse voorgangers, portretteerde Jan Adam de fine fleur van de Nederlandse samenleving, verloor Fredrik Marinus zich in de natuur, werkte Jan Theodoor graag op zee en haalde Hendrik Dirk zijn inspiratie uit het Nederlandse én Amerikaanse landschap. De werken vormen zo een samenvatting van de tijdgeest, romantiek verpakt in Hollands realisme.
Bijzondere bruiklenen
Voor de tentoonstelling zijn bruiklenen aangevraagd bij musea en particuliere verzamelaars in binnen- en buitenland. Een bijzonder schilderij is bijvoorbeeld het Portret van de operazangeres Amalia Schütz als Desdemona van Cornelis Kruseman (1797-1857) uit 1825. De dame aan de harp, Desdemona, is de vrouwelijke hoofdpersoon uit de opera Othello van Rossini. De verblijfplaats van dit schilderij was lang onbekend. Het komt nu in bruikleen uit een particuliere collectie in Frankrijk.
Een andere bijzonder bruikleen is het Portret van Willem II door Jan Adam Kruseman (1804-1862). Het kapitale werk hangt doorgaans in een voor het publiek gesloten zaal van de Tweede Kamer der Staten Generaal te midden van andere portretten van de koninklijke familie.
Het oeuvre van Fredrik Marinus Kruseman (1816-1882) bevindt zich veelal buiten de landsgrenzen. Slechts drie openbare Nederlandse verzamelingen bezitten romantische landschappen van dit buitenbeentje van de familie. De tentoonstelling laat werken zien uit Duitse en Belgische musea, evenals stukken uit particulier bezit.
Jan Theodoor Kruseman (1835-1895) ambieerde aanvankelijk een carrière als zeeman, maar al na zijn eerste reis besloot hij toch in de voetsporen van zijn vader te treden. Als onderwerp voor zijn kunst koos hij de zee, die hij vanaf loodsboten bestudeerde.
Hendrik Dirk Kruseman van Elten (1829-1904) vertrok op jonge leeftijd naar New York, waar hij een atelier kreeg in het Tenth Street Studio Building, naast wereldberoemde kunstenaars als Winslow Homer en Alfred Bierstadt. Hij schilderde en etste met groot succes het Amerikaanse en Hollandse landschap. Tegen het einde van zijn leven besloot de kunstenaar zijn belangrijkste werken te schenken aan het museum in zijn geboortestad Alkmaar. Sindsdien bezit het Stedelijk Museum een uniek overzicht, dat nu op grote schaal aan het publiek kan worden getoond, binnen de context van zijn schilderende familieleden.
Publicatie
Een rijk geïllustreerde catalogus, uitgegeven in samenwerking met Waanders Uitgevers, vergezeld de tentoonstelling. Verkoopprijs is € 29,95.
Activiteiten en weblog
Bij de tentoonstellingen worden diverse activiteiten voor jong en oud georganiseerd. Kijk op www.museumjancunen.nl of het speciale weblog: www.kunstbroeders.wordpress.com
Ondersteuning
De tentoonstelling wordt georganiseerd in samenwerking met de Cornelis Kruseman Stichting en Stedelijk Museum Alkmaar. In Alkmaar is hij te zien van 18 april tot en met 19 juli 2015. De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door het VSB Fonds, het Prins Bernhard Cultuur Fonds, de Stichting Pieter Haverkorn van Rijswijk en het De Gijselaar-Hintzenfonds.