CODART, Dutch and Flemish art in museums worldwide

Nieuw licht op de Oranjezaal in Huis ten Bosch

New light on the Oranjezaal in Huis ten Bosch Research Conference: 24 June 2005

Location of colloquium

Doelenzaal van de Universiteitsbibliotheek, Singel 425, Amsterdam

From the organization

Op 24 juni a.s. wordt een studiemiddag van het Amsterdams Centrum voor de studie van de Gouden Eeuw georganiseerd over Nieuw licht op de Oranjezaal in Huis ten Bosch. Aanleiding voor dit extra colloquium is het eerste lustrum van het Amsterdams Centrum voor de Studie van de Gouden Eeuw. Het Centrum werd feestelijk geopend op 4 juli 2000 in de tentoonstelling Glorie van de Gouden Eeuw in het Rijksmuseum. Anders dan gebruikelijk, vindt de studiemiddag plaats op vrijdag 24 juni 2005, van 14.00 tot 17.30 uur in de Doelenzaal van de Universiteitsbibliotheek.

Terwijl de schilderijen weer op hun plek hangen na een intensieve en succesvolle restauratie, wordt hard gewerkt aan de voltooiing van het boek over Nederlands meest monumentale ensemble uit de Gouden Eeuw: de verering van Frederik Hendrik in de Oranjezaal van Huis ten Bosch (voltooid 1652). In het boek wordt de informatie verwerkt die verkregen is uit de restauratie en de aansluitende onderzoeken. De afzonderlijke schilderijen en beschilderde onderdelen worden uitvoerig besproken in een catalogusdeel. De bouwonderneming en de restauratiegeschiedenis maar ook de achtergronden van de iconografie, stijl en techniek komen uitgebreid aan de orde in een essaydeel. Tijdens deze studiemiddag worden alvast enkele onderzoeksresultaten gepresenteerd.

Anne van Grevenstein licht de bijzondere organisatie van het door de Rijksgebouwendienst en NWO gefinancierde project toe en de al even bijzondere oogst die er het resultaat van was. De restauratie van de Oranjezaal werd voorbereid door twee periodes van materiaaltechnisch en kunsthistorisch onderzoek. Het project (1997-2001) werd verder gekenmerkt door een vruchtbare combinatie tussen restauratie, onderzoek en opleiding van restauratoren. Integratie van de resultaten van specifieke onderzoeksvragen in de methodiek van de behandeling maar ook de terugkoppeling van gegevens naar de kunstgeschiedenis, is de rode draad geweest.

Koen A. Ottenheym bespreekt de bouwgeschiedenis en architectuur van Huis ten Bosch.

Lidwien Speleers en Margriet Eikema Hommes zijn een alomvattend lichtconcept voor de Oranjezaal op het spoor gekomen. Uit vier overgeleverde instructies voor de schilders is bekend dat Jacob van Campen de schilders van de zaal instrueerde over de lichtrichting die zij moesten weergeven: van links ‘de reghte dagh’ of van rechts ‘de verkeerde dagh’. Er blijkt echter sprake van een veel complexer én ingenieuzer lichtplan dan deze korte aanwijzingen doen vermoeden. Dit lichtconcept strekte zich uit tot alle onderdelen van het ensemble – van de koepel in de lantaarn tot aan de lambrisering aan toe – en behelsde niet alleen de richting van het geschilderde licht maar ook het type licht dat werd weergegeven. De schilders blijken bij de keuze van hun materialen en technieken sterk rekening te hebben gehouden met de weer te geven lichtsituatie.

Elmer Kolfin bespreekt de receptie van de Oranjezaal en Huis ten Bosch. De zaal vertoont een magistraal programma dat lijkt bedoeld te zijn geweest als propaganda voor het huis Oranje-Nassau. Maar wat vonden bezoekers de moeite van het opmerken waard en wat begrepen ze ervan? En hoe werd Huis ten Bosch weergegeven in reisboeken, schilderijen en prenten? De overgeleverde geschreven en visuele bronnen blijken een eventuele propagandistische functie sterk te relativeren.

Program

14:00-14:15 Henk van Nierop, Vijf jaar Amsterdams centrum voor de studie van de Gouden Eeuw
14:15-14:45 Anne van Grevenstein, Het Oranjezaalproject, de oogst van de interdisciplinariteit
14:45-15:15 Koen A. Ottenheym, Bouwgeschiedenis en architectuur van Huis ten Bosch
15:15-15:30 Vragen en discussie
15:30-16:00 Pauze
16:00-16:45 Lidwien Speleers en Margriet Eikema Hommes, Het bijzondere lichtconcept in de Oranjezaal
16:45-17:15 Elmer Kolfin, ‘Surprisingly noble’: de receptie van Huis ten Bosch (c.1650-c. 1750)
17.15-17.30 Vragen/discussie
17.30-18.30 Borrel

For more information

Please contact Elmer Kolfin by phone +31 20 525 3049 or e-mail e.e.p.kolfin@uva.nl