The Rijksmuseum shows female portraits from the Golden age chosen by Wim Pijbes
Om je te laten vereeuwigen laat je een portret maken. Dat is van alle tijden. Ieder mens wordt tegenwoordig in zijn leven vele malen vereeuwigd; ‘even lachen!’ Maar wanneer zijn geportretteerden begonnen met lachen? Niet in de Gouden Eeuw lijkt het. Lachen werd toen vooral met dwaasheid geassocieerd en deed afbreuk aan het decorum. Hoofddirecteur Wim Pijbes presenteert een selectie opmerkelijke vrouwenportretten. Vrouwen op hun mooist, trots en trouw, voor eeuwig vastgelegd. Een gezelschap dat nooit eerder, gescheiden van hun mannelijke tegenhangers, bijeen was.
De meeste vormen de helft van een stel, waarvan de mannelijke pendant hier ontbreekt. Vanuit de geportretteerde gezien werd de vrouw altijd links opgesteld van haar geliefde echtgenoot, die normaal ter rechterzijde, het stel compleet maakt. Deze vaste linker en rechter plaatsbepaling kent een lange geschiedenis. De rechterhelft was vanouds de ereplaats. Rechts werd geassocieerd met geluk, met leven, het goede en met Christus. Links werd traditioneel verbonden met duisternis, dood en ongeluk. ‘Sinister’, betekent in het Latijn naast links ook ongunstig. Eeuwenlang ondergingen deze geportretteerden lijdzaam dit lot. Deze opstelling breekt, voor even, een lange traditie. Vrouwen van toen, zij kijken u aan, eenzaam zonder man. Maar schouder aan schouder, zij aan zij, haast ontheemd in een tijdloos hier en nu.