CODART, Dutch and Flemish art in museums worldwide

Portretten van mode en smaak: kleding in de 18de eeuw

Portraits of fashion and taste: clothing in the 18th century Exhibition: 23 April - 4 September 2005

Curator

Bianca M. du Mortier, curator of costume, Rijksmuseum Amsterdam,

From the museum website

Aan de hand van meer dan veertig portretten en genrestukken uit het Rijksmuseum Amsterdam en het Rijksmuseum Twenthe wordt een indruk gegeven van kleding in de periode 1680-1820.

De tentoonstelling is een kennismaking met 18de-eeuwers uit verschillende maatschappelijke lagen.
Aan het begin van de achttiende eeuw is de kleding nog weinig soepel en ongemakkelijk. Na 1750 worden onder invloed van de denkbeelden van filosofen als Jean-Jacques Rousseau natuurlijkheid en bewegingsvrijheid steeds meer benadrukt. Strakke kragen, keurslijven en (gepoederde) pruiken verdwijnen en er komt echte kinderkleding.

Tijdens de Franse Revolutie van 1789 wordt kleding als uiterlijk kenmerk van standsverschil officieel afgeschaft. Modellen en materialen worden in het algemeen eenvoudiger, maar de bovenste lagen van de bevolking veroorloven zich de luxe van dunne tafzijden japonnen en grote kasjmier sjaals.
Het eerste Nederlandse modetijdschrift, het met prenten geïllustreerde Kabinet van mode en smaak (1791-1794), maakt de mode toegankelijk voor een breed publiek. Men speelt sneller in op veranderingen. Omstreeks 1800 is de fascinatie voor de oudheid al spoedig terug te vinden in de hoge taille en een klassieke plooival.

De schilderijen in de tentoonstelling worden aangevuld met circa vijfentwintig fraaie 18de-eeuwse waaiers uit een particuliere collectie.

Naar aanleiding van de tentoonstelling brengt Kunstschrift het themanummer Het wellevende tijdperk uit. Deze uitgave fungeert tevens als inleiding bij de tentoonstelling.

Related event

De tentoonstelling sluit goed aan bij de tentoonstelling Van Elektra tot Fidelio: de theaterkostuums van Rien Bekkers. Bekkers laat zich bij zijn ontwerpen inspireren door de authentieke kleding die hij aantreft in kunstwerken uit de tijd waarin het stuk speelt. Zijn uitgangspunten worden niet alleen zichtbaar in de schetsen en foto’s die in de tentoonstelling te zien zijn, maar zijn voor een deel ook terug te vinden in de historische portretten in de tentoonstelling Portretten van mode en smaak: kleding in de 18de eeuw.