NB the exhibition is extended to run until 5 January 2025.

It is the largest collection of Rembrandt etchings ever seen in the Netherlands. More than 200 prints from the collection of Rembrandt collector Jaap Mulders will fill the empty Westfriesmuseum. Due to the delayed renovation, the museum is taking the opportunity to dedicate itself entirely to Rembrandt for four months. In addition to Rembrandt’s masterful technique, the exhibition will highlight his almost photographic compositions. Like no other artist of his time, Rembrandt had an eye for the perfect image: like a photographer avant la lettre.

Rembrandt de fotograaf

Er is geen 17e-eeuwse schilder die zoveel etsen heeft gemaakt als Rembrandt van Rijn. Hij maakte er zo’n 300. En hij deed alles zelf, van het schetsen en het etsen tot het afdrukken. Tijdens zijn leven was Rembrandt overigens veel bekender om zijn prenten dan om zijn schilderijen. Etsen kon je in een grotere oplage drukken en daarmee bereikte hij een veel groter en internationaler publiek dan met zijn olieverfdoeken. Misschien maakte hij er daarom wel zo veel. Ze zorgden in ieder geval ook voor een aardige bijverdienste.

Internationale faam

Rembrandt verkocht als een van de eerste kunstenaars ook de verschillende tussenfasen (staten) van zijn werk. De grotere prenten brachten gemiddeld 8 tot 10 stuivers op, met uitschieters tot 100 gulden, een vermogen in die tijd. Zijn beroemdste etsen, Christus geneest de melaatsen, De drie kruizen en het bekende portret van Jan Six, maakte Rembrandt rond 1648 toen hij begin veertig was. Hij drukte ze af op uiterst kostbaar Japans papier.

Magistraal oeuvre

Op de expositie zijn meer dan 200 van Rembrandts etsen te bewonderen. Aangevuld met etsen van verwante kunstenaars. De expositie geeft hiermee niet alleen een goed en representatief beeld van het magistrale ets-oeuvre van Rembrandt zelf, maar ook van zijn artistieke inspiratiebronnen. En van de invloed die hij weer op andere kunstenaars had. Zoals op Ferdinand Bol, die als leerling de fijne kneepjes van het etsen in zijn werkplaats leerde.

Maar dat de ene Rembrandt-ets de andere niet is, wordt uit de expositie ook duidelijk. De etsen van Rembrandt waren tijdens zijn leven al zo geliefd dat andere kunstenaars er kopieën van maakten. En die zijn soms zo goed dat je ze maar met moeite van het origineel kunt onderscheiden. En wat te denken van latere afdrukken met gebruik van Rembrandts etsplaten. Daarvan zijn er nog 80 bewaard gebleven. In de 19e eeuw werden ze nog regelmatig gebruikt voor het afdrukken. Ook hiervan zijn voorbeelden op de expositie te zien.

225 originele Rembrandt-etsen

Alle kunstwerken op de expositie zijn afkomstig uit de collectie van Jaap Mulders. Nog niet eerder is zijn collectie in de volle breedte getoond. Deze voormalig ondernemer en kunstliefhebber kocht in 1997 zijn eerste Rembrandt-ets en is sindsdien helemaal gegrepen door Rembrandts ‘fenomenale kunstwerken op de vierkante centimeter’. Zijn verzameling telt intussen 225 originele Rembrandts: door Rembrandt zelf vervaardigde en afgedrukte etsen. En een uiterst zeldzame koperen etsplaat, waarvan er wereldwijd nog maar 80 bewaard zijn gebleven. Het betreft een portret van de Remonstrantse predikant Jan Uytenbogaert.

Fotografische composities

Wat Jaap Mulders vooral zo fascineert in het etswerk van Rembrandt is zijn goed geobserveerde lichtinval en zijn perfecte gevoel voor de weergave van het juiste, meest emotionele moment. “Als Rembrandt nu geleefd zou hebben, zou hij ongetwijfeld een fotograaf zijn geweest,” aldus Mulders. “Met dat geweldige oog voor net dat ene moment en voor die schijnbaar overbodige, maar o zo belangrijke details, die het plaatje perfect maken. Zoals dat poepende hondje op de ets van De barmhartige Samaritaan. Het maakt afbeelding zo tot de verbeelding sprekend, zo gelaagd, net als een goede foto dat doet.”