Workshop of Jan van Scorel
Adoration of the Magi, ca. 1530-35
Utrecht, Centraal Museum
The fifth of six small exhibitions devoted to 16th- and 17th-century paintings from the Centraal Museum that are being investigated and restored through a grant from the Victor Heiloo Foundation. The three works in these presentation are from the workshop of the Utrecht master Jan van Scorel. Following the sixth exhibition in the spring of 2007, a publication will appear on all the projects.
Museum information
Vanaf 16 september 2006 is in projectkamer 2 van het Centraal Museum de presentatie ‘Stichting Victor V: Werkplaats Jan van Scorel, onderzoek en restauratie’ te zien. Dit is de vijfde in een serie van zes kleine exposities waarin steeds één of meer schilderijen uit de collectie oude schilderkunst centraal staan. Deze keer worden drie recent gerestaureerde schilderijen uit de omgeving van Jan van Scorel getoond.
De invloed van Jan van Scorel (1495 – 1562)
Jan van Scorel (1495 – 1562) werkte het grootste deel van zijn leven in Utrecht, waar hij een productief atelier met veel medewerkers en leerlingen leidde. Zijn werk is zeer belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de Noord Nederlandse schilderkunst in de 16de eeuw. Na een reis naar Italië introduceerde hij de klassieke vormentaal van de Renaissance. De drie schilderijen die in de tentoonstelling ‘Stichting Victor V’ worden gepresenteerd zijn geschilderd in de periode dat Jan van Scorel in Utrecht werkte. Elk van de schilders is op een eigen wijze door hem beïnvloed. Zo is ‘De aanbidding van de koningen’ een kopie naar een belangrijk stuk in Scorels oeuvre. Van het ontwerp bestaan meerdere identieke kopieën die de populariteit van het thema duidelijk maken.
Het schilderij ‘De prediking van Johannes de Doper’ werd in 1956 aangekocht als een werk uit de omgeving van Jan Swart van Groningen, een schilder die vermoedelijk enige tijd in het atelier van Scorel werkte. Net als Scorel introduceerde hij Italiaanse invloeden in de kunst van de Noordelijke Nederlanden. Bijzonder is dat het schilderij als ‘grisaille’ is uitgevoerd, een schildertechniek waarbij alleen grijstinten worden gebruikt.
Het derde stuk in de tentoonstelling is een dubbelzijdig beschilderd paneel dat in 1562 voor de Armenpot van Sint Jacob, een Utrechtse liefdadigheidsinstelling, werd gemaakt. Aan de ondertekening van het paneel, zichtbaar gemaakt met infraroodreflectogrammontage, is te zien dat de schilder verschillende figuren ontleende aan een houtsnede van Jan van Scorel.
Restauratie en onderzoek
De restauraties worden mogelijk gemaakt door Stichting Victor Heiloo, die het Centraal Museum een grote subsidie verleent voor restauratie en materieel-technisch onderzoek. De stichting levert zo een bijdrage aan kunsthistorische projecten waarvoor het doorgaans moeilijk is om een beroep te doen op de reguliere subsidiegevende instanties. In totaal 14 schilderijen uit de kerncollectie van het Centraal Museum kunnen worden gerestaureerd en onderzocht. Een aantal van deze werken is geschilderd door Jan van Scorel en tijdgenoten, de andere schilderijen zijn van of toegeschreven aan Hendrick ter Brugghen en andere Utrechtse caravaggisten. In elke tentoonstelling wordt een kunsthistorisch vraagstuk aan de orde gesteld en krijgt de bezoeker inzage in de onderzoeksmethoden.
Stichting Victor VI en publicatie
Na Stichting Victor V volgt in het voorjaar van 2006 Stichting Victor VI. Na voltooiing van het onderzoek en de restauraties in juni 2007 worden de resultaten vastgelegd in twee publicaties die verschijnen in de Agnietenreeks.