Hendrick ter Brugghen (1588-1629),
The rich man and poor Lazarus, 1625
Utrecht, Centraal Museum
The last in a series of presentations focused on one or more Old Master paintings.
Hendrick ter Brugghen werkte het grootste deel van zijn leven in Utrecht. Zijn werk is zeer belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de vroeg zeventiende-eeuwse Noord Nederlandse schilderkunst. Als eerste schilder introduceerde hij na een reis naar Italië in Utrecht de schilderstijl van Caravaggio. Het schilderij dat in ‘Stichting Victor VI’ wordt gepresenteerd is geschilderd in de periode dat Ter Brugghen in Utrecht werkte. Het is het eerste en enige caravaggistische schilderij dat de Bijbelse parabel van de rijke man en de arme Lazarus voorstelt. Aan de bovenzijde is ooit over de gehele breedte een strook van circa 30 centimeter toegevoegd. Op de tentoonstelling wordt ingegaan op de vraag of deze toevoeging verwijderd dient te worden om het schilderij zijn oorspronkelijke formaat terug te geven of dat het bewaard moet blijven om de geschiedenis van het werk te kunnen tonen. Aan de hand van infraroodreflectogrammen en een atelierrepliek uit het Musée des Beaux-Arts in Bordeaux worden de argumenten voor en tegen deze twee mogelijkheden verder toegelicht. Op de tentoonstelling wordt een oplossing voorgesteld om het schilderij zijn oorspronkelijke compositie terug te geven zonder de toevoeging definitief te verwijderen.
Onderzoek
Het onderzoek is mogelijk gemaakt door Stichting Victor Heiloo, die het Centraal Museum een grote subsidie verleent voor restauratie en materieeltechnisch onderzoek. De stichting levert zo een bijdrage aan kunsthistorische projecten waarvoor het doorgaans moeilijk is om een beroep te doen op de reguliere subsidiegevende instanties. In totaa l14 schilderijen uit de kerncollectie van het Centraal Museum kunnen worden gerestaureerd en onderzocht. Een aantal van die werken is geschilderd door Hendrick ter Brugghen en andere Utrechtse caravaggisten, de andere schilderijen zijn van of worden toegeschreven aan Jan van Scorel (1495-1562) en tijdgenoten. In elke tentoonstelling wordt een kunsthistorisch vraagstuk aan de orde gesteld en krijgt de bezoeker inzage in de onderzoeksmethoden.
Publication
Bij de zesde editie van de reeks verschijnt de publicatie ‘Stichting Victor. Restauratie en natuurwetenschappelijk onderzoek in het Centraal Museum’ van Liesbeth H. Helmus, met bijdragen van Eric Domela Nieuwenhuis, Thea van Fulpen-de Langen en Alice Taatgen. De publicatie bevat de wetenschappelijk bewerkte zaalteksten van de serie Stichting Victor I t/m VI, gehouden in het Centraal Museum tussen 2003 en 2007. De publicatie is verkrijgbaar in de museumwinkel van het Centraal Museum, prijs € 14,95, ISBN 978-90-5983-019-6.