NRC Handelsblad has published images of the earliest known portraits of the counts of Holland from a herald’s book in the Hendrik Conscience Library in Antwerp. Now dated by medievalist Wim van Anrooij to 1456, they antedate the well-known series of wall paintings in the town hall of Haarlem by a good 40 years.
Rotterdam, 31 mei. Handschrift nr B. 89.420 in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen verbergt een schat.
Wim van Anrooij, hoogleraar Nederlandse letterkunde in Leiden, wist dat al jaren. Pas nu komt hij ermee naar buiten. Het manuscript bevat de oudst bekende portretten van de graven en gravinnen van Holland, van Dirk I tot Jacoba van Beieren. Tot nu toe golden de houten panelen uit circa 1490 in het Haarlemse stadhuis als de oudste. Nu blijkt dat er precies zo’n serie portretten is uit 1456, maar dan in inkt.
Mediëvisten hebben nooit haast, zegt Van Anrooij, specialist in Middelnederlandse ridderschapsliteratuur. „Maar we weten ook pas nu wie de maker van het boek was: de Gelderse Hendrik van Heessel.” Het manuscript was het ‘werkboek’ van deze ridderheraut, waarin hij informatie over wapenschilden, adelsgeschiedenis en andere ridderzaken verzamelde, stelde Van Anrooij vast. En dus ook een portrettenreeks, waarschijnlijk gebaseerd op een verloren gegane serie houten standbeelden van de graven in het Haagse Hof.
Hendrik van Heessel was een ridderheraut benoemd door de Duitse keizer. Een heraut functioneerde als bewaker van de riddereer. Zo kon hij bij toernooien of andere officiële feesten een ridder uitsluiten van deelname als die zich ‘eerloos’ had gedragen.