Teyler Museum has purchased a rare drawing by Pieter Aertsen (1507/08-1575) of the Destruction of the altar of Baal.

Teylers Museum is er in geslaagd een bijzonder zeldzame tekening aan te kopen van Pieter Aertsen. Het betreft De Vernieling van het altaar van Baäl uit ca. 1550-55. Met het werk van deze hoogst originele, maniëristische kunstenaar vult het museum een duidelijke lacune in zijn overzicht van de tekenkunst van de zestiende eeuw. Voor de aankoop stellen de Vereniging Rembrandt en de Mondriaan Stichting belangrijke bijdragen beschikbaar. De unieke aankoop wordt verder mede mogelijk gemaakt door Teylers Museum Fonds en de heer M. de Clercq in New York. De tekening is vanaf heden te zien op een speciale plaats in het museum.
    Teylers Museum heeft sinds de oprichting in 1784 een bijzonder overzicht bijeen gebracht van vijf eeuwen Nederlandse tekenkunst, met o.a. werken van Hendrick Goltzius, Rembrandt, Cornelis Troost, Andreas Schelfhout en Marlene Dumas. Een tekening van de belangrijke zestiende-eeuwse Nederlandse kunstenaar Pieter Aertsen ontbrak tot nog toe. Het Museum bezit reeds een fenomenale groep van meer dan honderd Goltzius tekeningen. Ook van andere belangrijke zestiende-eeuwse meesters is werk aanwezig, zoals Jacques de Gheyn, Maerten van Heemskerck en Dirck Crabeth. `Tekeningen van Pieters Aertsen zijn heel zeldzaam. Totaal zijn er amper 25 bekend, hiervan zijn er slechts vier in Nederlands openbaar bezit. Het is een klein wonder dat we dit prachtige werk uit Amerikaans privé bezit naar Nederland terug hebben kunnen halen’ (Michiel Plomp, hoofdconservator Kunstverzamelingen, Teylers Museum).
    Pieter Aertsen wordt algemeen gezien als een van de belangrijkste zestiende-eeuwse Nederlandse kunstenaars. Omdat hij zowel actief was in de Noordelijke als in de Zuidelijke Nederlanden heeft hij duidelijk een brugfunctie vervuld in het toenmalige artistieke verkeer. In het vroege Antwerpse werk van Aertsen is nog duidelijk de invloed te zien van de kunstenaar Jan Sanders van Hemessen. Later, vanaf de jaren vijftig, wordt zijn werk persoonlijker. Hiervan is de recente aanwinst een excellent voorbeeld.
    De Vernieling van het altaar van Baäl  laat zien hoe de oudtestamentische Gideon, een van de aanvoerders van het Joodse volk, het altaar van Baäl vernielt en diens heilige bos omkapt (Richteren 6: 25-27). Uit angst voor controverse gebeurde dat ’s nachts. De prominent aanwezige fakkels en de lange schaduwen maken dit duidelijk. Op de achtergrond offert Gideon twee jonge stieren aan zijn God. De tekening is een ontwerp voor een gebrandschilderd ruitje, een zogenaamd glasrondje. Het is een interessante aanwinst omdat Aertsen tegenwoordig vooral bekend is als de grondlegger van genre-achtige stillevens. Een tekening als deze laat nog eens goed zien wat een veelzijdige kunstenaar hij was, die zich ook inliet met pure historievoorstellingen en bovendien met het ontwerpen van glas in lood ramen.

Gegevens:Pieter Aertsen (1507/08-1575)
De vernieling van het altaar van Baäl, 1550-55
Pen en bruine inkt, penseel en verschillende tinten grijze inkt; 270 x 271 mm
Afkomstig van Kunsthandelaar Monroe Warshaw, New York

The drawing is discussed in a recent article: Zsuzsanna van Ruyven-Zeman, "Pieter Aertsen als ontwerper voor gebrandschilderd glas," Delineavit et sculpsit 31 (December 2007), pp. 23-36, fig. 8 on p. 29.