Teylers Museum in Haarlem has acquired a drawing by Maerten van Heemskerck (1498-1574), from the period he worked in Rome (1532-36). The drawing depicts Four angels with emblems of pope Leo X, after a fresco by Giulio Romano in the Sala di Costantino, one of the so called Stanze by Raphael in the Vatican Palace. Giulio Romano and Gianfrancesco Penni finished this room after Raphaels’s death in 1520.

Leo X had his emblems depicted several times throughout the Stanze. Interestingly the Teylers Museum collection also holds a study by Raphael for such an emblem. Both drawings are on view in the Teylers Museum from today, the Raphael drawing is part of a large Raphael exhibition that runs until 6 January 2013.

From the museum press release, 1 November 2012

Teylers Museum verwerft bijzondere Italiaanse tekening van Maerten van Heemskerck

Teylers Museum heeft een onbekende en bijzondere tekening kunnen aankopen van Maerten van Heemskerck (1498-1574), een van de invloedrijkste Nederlandse kunstenaars uit de 16de eeuw. Het betreft Vier engelen met emblemen van paus Leo X, naar de 16de eeuwse Italiaanse schilder Giulio Romano. Van Heemskerck vervaardigde de tekening tijdens zijn verblijf in Rome in 1532-36. Er zijn van hem bijna geen tekeningen naar Italiaanse kunst bewaard gebleven, terwijl dat duidelijk wel een inspiratiebron voor hem was. Voor de aankoop stellen De Mondriaan Stichting, de Vereniging Rembrandt en de heer M. de Clercq in New York belangrijke bijdragen beschikbaar.

De tekening is vanaf 1 november te zien in het museum en vormt een mooie aanvulling op de tentoonstelling Rafaël, die nog t/m 6 januari 2013 loopt. De tekening toont vier engeltjes. Twee dragen de pauselijke tiara een derde houdt een lint vast en een vierde steekt zijn bovenlijf door een grote ring met een geslepen steen. Van Heemskerck heeft de engeltjes nagetekend van een wand in de Sala di Costantino, een van de zogenaamde Stanze (kamers) van Rafaël in het Vaticaans paleis. Dit vertrek werd na de dood van Rafaël in 1520 door zijn leerlingen Giulio Romano en Gianfrancesco Penni beschilderd naar tekeningen van de meester. De toenmalige paus Leo X, afkomstig uit het geslacht de’ Medici, liet het Medici-wapen en andere Medici-emblemen, waaronder de ring met geslepen steen, veelvuldig afbeelden.

“Een tekening als deze laat op een prachtige manier de grote fascinatie van Nederlandse kunstenaars voor het werk van hun Italiaanse collega’s zien,” aldus hoofdconservator Michiel Plomp. “We kijken direct mee over de schouder van Van Heemskerck terwijl hij de Italiaanse renaissancekunst als het ware opzuigt.” Teylers Museum bezit een brede collectie Nederlandse tekenkunst van de 17de eeuw tot op heden.

De 16e eeuw is vertegenwoordigd met een fraaie reeks van zeker honderd tekeningen van Hendrick Goltzius, maar er zijn nauwelijks werken van andere meesters uit die eeuw aanwezig. De tekening van Van Heemskerck is daarom een belangrijke aanvulling op de collectie. Behalve Nederlandse tekeningen bezit Teylers Museum ook een uitzonderlijke verzameling Italiaanse tekeningen, met onder andere werk van Michelangelo en Rafaël.

Van laatstgenoemde is momenteel een grote tentoonstelling te zien in het museum. De verworven tekening is een schoolvoorbeeld van een cross-over tussen de Italiaanse en de Nederlandse tekeningen. Het museum bezit een voorstudie van Rafaël die ook voor de Vaticaanse Stanze is gemaakt en voor dezelfde paus. Visueel is die samenhang ook direct zichtbaar omdat zowel op de tekening van Van Heemskerck als op die van Rafaël de Medici-ring prominent wordt getoond. De recente aanwinst is daarmee voor Teylers Museum een dubbele voltreffer.